» پرندگان جزیره قشم
بنام خدا
بارزترین پدیده طبیعى قشم گوناگونى پرندگان آن است. از میلیون‌ها سال پیش به این سو حدود چهارمیلیون پرنده مهاجر به‌طور منظم در فصل‌هاى مختلف سال، به خلیج فارس همانند یک زیستگاه ویژه، پناه مى‌آورند.
غنى‌ترین اکوسیستم در جزیره قشم که همه ویژگى‌هاى یک زیستگاه بیولوژیکى کامل را دارد، در شمال غربى جزیره واقع شده است. این منطقه بخشى از مجمع‌الجزایر همیشه سرسبز جنگل‌هاى مانگرو در تنگه خواران است که بر اساس کنوانسیون رامسر، در فهرست مناطق حفاظت شده بین‌المللى به ثبت رسیده است. در این مکان، بیشترین تعداد پرندگان و متنوع‌ترین گونه‌ها دیده مى‌شود.
به‌طور کلى، در گشت و گذارى چند روزه در جزیره قشم به آسانى مى‌توان تا 100 گونه از پرندگان آن را مشاهده کرد.
جنگل دریایى حرا در قشم شرایطى ویژه و بس مناسب براى آشیانه‌سازى و تغذیه میلیون‌ها پرنده فراهم آورده است. گسترده این جنگل که روزانه دو بار هنگام مد دریا در آب فرو مى‌رود، شامل توده‌هاى انبوه از گونه درخت Avicennia marina است. این درخت یکى از 65 گونه شناخته شده مانگرو است که توانسته خود را با آب شور دریا تطبیق دهد و به خوبى در آن رشد کند. سرشاخه درختان حرا اغلب توسط اهالى بومى، به منظور تغذیه دام، مورد استفاده قرار مى‌گیرد.
در منطقه خلیج فارس افزون بر 300 گونه پرنده شناسایى و به ثبت رسیده که در فصل‌هاى مختلف سال مى‌توان حدود 150 گونه از آنها را پیرامون جزیره قشم و در لابه‌لاى درختان حرا مشاهده کرد. برخى از این گونه‌ها در فصل‌هاى پاییز و بهار، در مسیر مهاجرت خود از افریقاى جنوبى و شرقى به سوى اوراسیا و سیبرى، جزیره قشم را به عنوان توقفگاهى براى تجدید قوا برمى‌گزینند و بعضى گونه‌ها نیز براى زمستان گذرانى به این جزیره مهاجرت مى‌کنند.
پرندگان ساکن این جزیره را مى‌توان در سراسر سال در مناطق بین جزر و مدى، سواحل صخره‌اى مرجانى، صخره‌هاى ساحلى، پهنه‌هاى گلى و در لابه‌لاى درختان حرا مشاهده کرد. این آشیانه‌هاى اکولوژیکى سرشار از مواد غذایى هستند که هنوز دست‌نخورده باقى مانده‌اند و همچنین زیستگاه مناسبى را براى آشیانه‌سازى پرندگانى به وجود آورده‌اند که به تابستان‌هاى گرم عادت دارند.
برخى از پرندگان جزیره قشم عبارتند از:
پلیکان پا خاکسترى، باکلان، حواصیل خاکسترى، اگرت کوچک، اگرت ساحلى، اگرت سفید، حواصیل شب، حواصیل هندى، کفچه نوک، فلامینگو، عقاب ماهیگیر، کرکس، جیرفتى، هوبره، سلیم خرچنگ‌خوار، صدف‌خوار، دیدومک، تله نوک پهن، کاکایى سر سیاه، کاکایى پشت سیاه، پرستو دریایى دودى، پرستو دریایى کاکلى کوچک، پرستو دریایى معمولى، پرستو دریایى کاکلى، سبز قباى هندى، زنبور خانگى کوچک، دم جنبانک ابلق، دم جنبانک کله زرد، میوه‌خور، بلبل خرما، سنگ چشم کله سرخ، سوسک چیفچاف، سوسک جنبان، سوک سرسیاه، طرقه بنفش، طرقه کوهى، چکچک بیابانى، شهدخور، زرد پر مزرعه، سهره خاکی.
به عقیده یک فعال محیط زیست، 220 گونه پرنده از 517 گونه پرنده ثبت شده در ایران به سبب تنوع اقلیمی مطلوب و آب و هوای استوایی، در جزیره قشم سکونت دارند.
علیرضا هاشمی در گفتگو با خبرنگار مهر جزیره قشم را استراحتگاه مناسبی برای مهاجرت پرندگانی دانست که از آفریقا به سمت سیبری در پروازند و به همین دلیل این منطقه میزبان بیش از 42 درصد از گونه های ثبت شده در ایران است.
این متخصص محیط زیست اضافه کرد: با این حال آب و هوای استوایی این جزیره به سبب اینکه در خط استوا قرار دارد و به علت کم بودن نوسانات جغرافیایی و جوی، محیطی مطلوب برای حیات پرندگان فراهم آورده است. و این آب و هوای نسبتا یکنواخت باعث تنوع و تکثیر انواع پرنده در این جزیره شده است.
هاشمی همچنین با اشاره به فرهنگسازی انجام شده میان مردم جزیره قشم، وجود منابع غذایی مطلوب، سواحل گلی و شنی مناسب، تنوع اقلیمی و دار بودن انواع تپه ها، کوه ها و حتی بیابان و دریا، راجاذبه کافی برای تکثیر پرندگان در این منطقه حفاظت شده کافی دانست.
این فعال محیط زیست با اشاره به اشتباههای انجام شده در این جزیره توسط مسئولان محیط زیست گفت: رهاسازی دو گونه پرنده مثل مینا و بلبل زیر دم قرمز در این منطقه، ضربه جبران ناپذیری به حیات پرندگان وارد کرده که می توان به تخم گذاری و تکثیر و زادآوری مینا اشاره کرد. به این ترتیب به به علت زیاد شدن بیش از حد، به ترکیب جمعیتی جانوران دیگر مثل خزندگان فشار وارد می کند و حتی تخم پرندگان دیگر را به سبب کمبود مواد غذایی مورد نیاز می خورد.
همچنین هاشم داخته کارشناس محیط زیست گفت: از 517 گونه پرنده ساکن و مهاجر ایرن بیش از 220 گونه آنها در جزیره قشم رکورد شده و از این تعداد ثبت شده نزدیک به 100 گونه بومی جزیره قشم و بقیه مهاجران سرزمین جزیره اند.
پیشتر این متخصص محیط زیست و بومی جزیره قشم، ضمن اظهار این مطلب به خبرنگار مهر گفته بود: گذر پرندگان زمستان گذر مثل باقلانها و پلیکانها و جایگزینی پرندگان تابستان گذر مثل تنگ چشم، چک چک ها و پرستو های دریایی کوچک و... در جزایر جنوبی کشور به خصوص جزیره قشم اتفاقی است که در این فصل از سال رخ می دهد. با این حال بزرگترین جمعیت پرندگان زمستان گذر فلامینگوهای بزرگ هستند که این روزها در حال ترک جزیره اند.
مردم جزیره قشم به شدت به حیات وحش و به خصوص پرنده ها احترام می گذارند. چرا که در مردم این جزیره انگیزه شکار وجود ندارد و پرندگان و دیگر حیوانات وحشی اوقات امنی را در جزیره سپری می کنند. که دلیل اصلی آن غنی بودن جزیره و وجود ذخایر دریایی و صخره های حاصلخیز مرجانی است که به عنوان بهترین زیستگاه برای پرندگان شناخته شده است.
با این حال کارشناسان محیط زیست معتقدند آموزش و حساسیت مردم بومی، تاثیر بسیار زیادی در کنترل حریم حیوانات به خصوص پرنده دارد که به خودی خود جزیره را به مکانی امن برای حیات پرندگان تبدیل کرده است. این در حالی است که در جنگلهای حرا در جزیره به راحتی می توان به پرنده نزدیک شد و آنها را مشاهد کرد.
» تاریخ انتشار : 1395/02/11
» بازدیدها : (0)
» نظرات : (0)
|
