» مطالبی در مورد قشم
جزيره باريك و بلند قشم كه در امتداد ساحل از شرق به غرب كشيده شده، تنگه هرمز را به دو بخش شمالي باريك و كم عمق و بخش جنوبي عميق و نسبتاً پهن است، تقسيم ميكند. تردد كشتيهاي بزرگ در بخش جنوبي قشم صورت ميگيرد.
جزیره قشم, خلیج فارس
رودخانههاي مهران، كل، شور، شيرين و ميناب ساليانه سيلابهاي فراواني به تنگه هرمز ميريزند. جريان دريايي شديد آب در اثر جزر و مد دائمي در تنگه هرمز، وضعيت زيست محيطي ويژه اي را در اين منطقه پديد آورده است. گل و لاي همراه سيلاب اين رودخانه ها كه همه در ساحل شمال قشم به دريا ميريزند جزاير متعدد كوچك و بزرگ رسوبي به وجود آوردهاند كه سطح همه آنها از پوشش گياهي، جنگلهاي هميشه سبز حرا پوشيده شده است. وسيعترين جنگلهاي حراي كشور در حد فاصل قشم و سرزمين اصلي قرار گرفته است.
دريا و سواحل پيرامون قشم بسيار متنوع است. عمق متفاوت دريا، مسير حركت و گردش آب و وارد شدن آب رودخانهها، موجب شده در اطراف قشم زيستگاههاي گوناگوني به وجود آيد. انواع سواحل ماسهاي، صخرهاي، جنگلي، گلي و بين جزر و مدي كه هر يك زيستگاه گياهان و جانوران متفاوت و متنوعي است، تنوع زيستي كم نظيري در اين حوالي به وجود آوردهاند. آبسنگهاي مرجاني اطراف قشم براي غواصان كشور و معدودي از غواصان جهان از جذابيت بالايي برخوردار است.
انواع لاكپشتهاي غولپيكر دريايي كه در سراسر جهان از جمعيت آنها كاسته شده است در آبهاي اطراف قشم به وفور زندگي ميكنند. سواحل قشم براي تماشاي لاكپشتهاي دريايي مناسبترين مكان به شمار ميرود. از فراز سواحل صخرهاي قشم، در يك زمان كوتاه ميتوان چندين لاكپشت دريايي را مشاهده نمود كه با آسودگي خيال مشغول تغذيه و غوطهوري در آب هستند.
مشاهده زيرآبهاي تنگه هرمز با عينكهاي مخصوص ارزان قيمت، از سرگرم كنندهترين و آموزندهترين ورزشها در اين منطقه است. اين ورزش كه سالهاست در جهان به عنوان يكي از مفرحترين و شادي بخشترين سرگرميها متداول شده است در كشور خودمان در آغاز راه است. در صورتي كه مردم كشورمان از زيباييهاي شگفتانگيز زيرآبهاي خليجفارس آگاه شوند و سهولت كار تماشاي آن را نيز دريابند بيترديد اين ورزش گستردگي بيشتري در كشور پيدا خواهد نمود. در تماشاي زيرآبهاي خليجفارس و مخصوصاً آبهاي پيرامون قشم، به فاصله هر متر، انسان با گونه جديدي رو به رو ميشود.
جنگلهاي دريايي حرا با وسعت صدهزار هكتار، سواحل قشم به طول دويست و پنجاه كيلومتر، دشتهاي ساحلي و كوههاي صخرهاي قشم، زيستگاه بيش از يكصد و پنجاه نوع پرنده است كه مخصوصاً در فصول پاييز و زمستان جمعيت آنها افزايش مييابد و به صدها هزار پرنده بالغ ميشود.
مشاهده گلههاي بزرگ فلامينگو، پرستوي دريايي، انواع كاكاييها و بسياري از پرندگان نادر و كمياب جهان (مانند شاهين كبود، پليكان پا خاكستري، حواصيل سبز، عقاب ماهيگير و انواع گوناگون بازها و شاهينها) در قشم به آساني ممكن است. قشم از نظر تنوع و تراكم پرندگان در جهان بينظير شناخته شده است.
خزندگان قشم از تنوع بسيار بالايي برخوردارند. با مطالعاتي كه اخيراً با همكاري دانشگاه بركلي صورت گرفته، ثابت شده است كه جزيره قشم از نظر خزنده در جهان ممتاز است.
جنگلهاي حراي قشم نيز از طرف سازمان ملل و چندين مركز جهاني پرنده شناسی به عنوان ميراث طبيعي جهاني- ذخيرهگاه زيستكره- انتخاب شده است. جنگلهاي وسيع و نيمه شناور حرا كه در آبهاي شور دريا به صورتي سرسبز و شاداب رشد كردهاند و بازي دلانگيزي با هر جزر و مد دارند هر بينندهاي را شگفتزده ميكنند. مشاهده اين جنگل وسيع و انبوه با حضور دهها هزار پرنده به رنگها و شكلهاي گوناگون در نخستين وهله باور نكردني است. بازديدكنندگاني كه سوار بر قايق از آبراهههاي پيچ در پيچ بين اين جنگلها ميگذرند تصاویري در خاطرشان ثبت ميشود كه هرگز فراموش نخواهد شد.
كوههاي قشم نيز شكل كاملاً ويژهاي دارند. اين كوهها از لايههاي رسوبي افقي و كاملاً موازي تشكيل شدهاند. پيگيري لايههاي مختلف كوه در سراسر جزيره ممكن است. تنها در دو نقطه به دليل حضور گنبدهاي نمك، ترتيب و شكل قرار گرفتن لايهها، از حالت افقي خارج شده است.
فرسايش لايههاي كوه در اثر باد و باران و امواج دريا، اشكال و تنديسهاي طبيعي بسيار جالبي به وجود آورده است. هزاران مجسمه نيمه تمام جانوران و موجودات خيالي در سراسر درهها و كوهستانهاي قشم به ابعاد بزرگ و كوچك ديده ميشوند.جزیره قشم دومین بندر آزاد تجاری ایران است که سواحل آن برای ایجاد لنگرگاه مناسب است. این جزیره 15 بندر صیادى و تجارى دارد. علاوه بر جمعیت بومى و ساکن، جزیره قشم داراى جمعیت غیربومى و مهاجر بسیارى است که به طور عمده در بخشهاى تجارت، بازرگانى، صنایع و معادن، ادارات و دوایر دولتى و ارگانها، بانکها، تشکیلات سازمان منطقه آزاد قشم و دیگر بخشهاى خدماتى به فعالیت اشتغال دارند.
زبان اصلى مردم قشم، مانند تمام مردم ساکن بنادر و سواحل جنوب کشور و دیگر جزایر، فارسى و براى همه مردم و مسافرانى که به جزیره مسافرت مىکنند قابل درک و فهم است. لهجه محلى و متداول مردم قشم در شهرها و روستاهاى آن تقریباً یکسان است، با این تفاوت که اهالى شهر قشم و درگهان به سبب رفت و آمد و داد و ستد با مردم میناب، بندرعباس، پل، خمیر، کنگ، لنگه و دیگر بنادر مجاور، با لهجهاى نزدیک به لهجه بندرعباسى، مینابى (بندرى)، پلى (بندر پل خمیر) صحبت مىکنند و ساکنان روستاى اعماق جزیره به سبب مسافرت به شیخنشینها و هندوستان به زبان عربى هندى نیز آشنایى دارند یا واژههایى از این زبانها وارد لهجه آنها شده است. بهطور کلى باید گفت زبان محلى قشمى، آمیختهاى از زبانهاى فارسى، بندرى، هندى و انگلیسى است.
کوه نمکى ـ کوه نمکدان ـ در قسمت جنوب غربى جزیره، ویژگى عمده مجموعه کوهستانى غربى را تشکیل مىدهد. این کوه که به شکل مخروط است تا ارتفاع 397 متر (قله کوه نمکدان) مىرسد. ساختار نمکى این کوه از انباشته شدن صخرههاى آذرین با رسوبات تشکیل شده است. کوه گنبد نمکى، با بقایاى معادن نمک باستانى و چشمههاى آب شور، به خودى خود یک "اثر تاریخى طبیعى دیدنی" با امکانات آموزشى و تفریحى را به وجود آورده است.
ساحل صخرهاى ریگو معروف به ساحل لاکپشتها از سواحل زیباى جزیره قشم است که لاکپشتها در آنجا براى نفسگیرى و تغذیه به روى آب مىآیند.
چشمههاى جزیره قشم، که بهطور پراکنده در جاى جاى جزیره وجود دارند، فاقد آب شیرین بوده و عمدتاً شور است. اولین و مهمترین جامعه گیاهى جزیره در جنگلهای حرا مشاهده مىشود که گونهاى از مانگروها به نام Avicennia marina (به نام ابوعلى سینا، دانشمند پرآوازه ایران) است. این جزیره بزرگ پوشش جانوری متنوعی نیز دارد.
پستانداران قشم عبارتند از 4 گونه خفاش که یک نوع آن خفاش میوهخوار است، 4 گونه جونده، یک نوع خارپشت، یک گونه خرگوش، یک گونه روباه و یک نوع جبیر نیز در قشم شناسایى شده است. خزندگان شناسایى شده قشم نیز بسیار متنوع هستند. سه نوع مار و 17 گونه مارمولک و یک نوع دوزیست در قشم شناخته شدهاند. بارزترین پدیده طبیعى قشم گوناگونى پرندگان آن است. از میلیونها سال پیش به این سو حدود چهارمیلیون پرنده مهاجر بهطور منظم در فصلهاى مختلف سال، به خلیج فارس پناه مىآورند. بهطور کلى، در گشت و گذارى چند روزه در جزیره قشم به آسانى مىتوان تا 100 گونه از پرندگان آن را مشاهده کرد. برخى از پرندگان جزیره قشم عبارتند از: پلیکان پا خاکسترى، باکلان، حواصیل خاکسترى، اگرت کوچک، اگرت ساحلى، اگرت سفید، حواصیل شب، حواصیل هندى، کفچه نوک، فلامینگو، عقاب ماهیگیر(جزیره قشم)، کرکس، جیرفتى، هوبره، سلیم خرچنگخوار، صدفخوار، دیدومک، تله نوک پهن، کاکایى سر سیاه، کاکایى پشت سیاه، پرستو دریایى دودى، پرستو دریایى کاکلى کوچک، پرستو دریایى معمولى، پرستو دریایى کاکلى، سبز قباى هندى، زنبور خانگى کوچک، دم جنبانک ابلق، دم جنبانک کله زرد، میوهخور، بلبل خرما، سنگ چشم کله سرخ، سوسک چیفچاف، سوسک جنبان، سوک سرسیاه، طرقه بنفش، طرقه کوهى، چکچک بیابانى، شهدخور، زرد پر مزرعه، سهره خاکی.
جزیره قشم, خلیج فارس
جزیره قشم تا حدودی توان بالقوه برای دامپروری را دارد و هم اکنون دامپروری به روش سنتی در جزیره انجام می گیرد. به دلیل کمی بارندگی و نبود آب شیرین کافی، کشاورزی بسیار محدود است و بیشتر به صورت دیم صورت می گیرد.
جزيره پهناور قشم با مساحتي نزديك به 1500 كيلومتر مربع نه تنها بزرگترين جزيره در ايران بلكه از بسياري از كشورهاي مستقل جهان نيز بزرگتر است. اين جزيره همچون دلفين زيبا و عظيم در تنگه استراتژيك هرمز واقع شده و فاصله آبي شهر قشم از بندرعباس 22 كيلومتر و نزديكترين فاصله آبي جزيره قشم با سرزمين مادر 8/1 كيلومتر در حد فاصل بندر لافت و روستاي پهل (از توابع بندر خمير) است.
سابقه تاريخي قشم به پيش از اسلام ميرسد و جمعيتي افزون بر 85 هزار نفر دارد كه در 60 آبادي و پنج شهر بزرگ و كوچك (قشم، درگهان، طبل، رمچاه، لافت و رمكان) به سر ميبرند سواحل زيبا، كوههاي تنديس مانند، هكتارها جنگل شناور در آب دريا، دهها گونه پرنده مهاجر يا ساكن، جزاير كوچك و آب انبارهاي قديمي، قلعههاي تاريخي، غارهاي نمك، درخت انجير معابد و ..از جمله ديدنيهاي جزيره زيباي قشم است
» تاریخ انتشار : 1395/02/29 » بازدیدها : (0) » نظرات : (0)
|